Tìm kiếm
Toggle Nav
 

Thị trường chứng khoán là gì?

thi-truong-chung-khoan

Định nghĩa

Thị trường chứng khoán là nơi kết nối các giao dịch mua bán trao đổi các loại chứng khoán.

Tìm hiểu thêm về thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các giao dịch mua bán trao đổi các loại chứng khoán. Thị trường hoạt động dựa theo nguyên tắc đấu giá giữa các lệnh mua do người mua giá cao nhất và lệnh bán do người bán giá thấp nhất xác định. Nếu giá mua và giá bán giao nhau thì giao dịch sẽ được thực hiện. Nhưng nếu giá mua và bán không giao nhau thì giao dịch sẽ không xảy ra và khi đó thị trường sẽ không có thanh khoản. Đối với các chứng khoán đã niêm yết thì giá thực hiện sẽ tùy thuộc vào quy định của từng sàn chứng khoán.  Các giao dịch cũng có thể được thực hiện bởi các nhà môi giới dưới sự ủy quyền của những nhà quản lý danh mục hoặc các nhà đầu tư cá nhân như bạn. Các chứng khoán được giao dịch trên thị trường bao gồm cổ phiếu, trái phiếu hay chứng khoán phái sinh. Vì thế thị trường chứng khoán trở thành thị trường vốn, giải quyết nhu cầu huy động vốn cho các doanh nghiệp. Ở Việt Nam, thị trường chứng khoán bao gồm 2 sở giao dịch: sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HSX), Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX)

Mục lục

Tìm hiểu thêm về thị trường chứng khoán.

Chức năng của thị trường chứng khoán.

Thị trường chứng khoán có rủi ro không?.

Thị trường chứng khoán tăng có nghĩa là gì?.

Thị trường hoạt động như thế nào.

Những người tham gia trên thị trường chứng khoán.

Làm thế nào để đầu tư vào thị trường chứng khoán?.

Ai có thể kiếm tiền tiền từ thị trường chứng khoán?.

Ai giám st thị trường chứng khoán?.

Các quy định giao dịch trên thị trường Việt Nam..

Một số ví dụ về các thị trường trên thế giới

Nguồn gốc của thị trường chứng khoán.

Lịch sử của thị trường hiện đại

 

Chức năng của thị trường chứng khoán

Thị trường là nơi công chúng có thể trao đổi mua bán, chuyển nhượng, trao đổi chứng khoán. Chức năng giống như một cái chợ nơi mà mọi người đến trao đổi hàng hóa. Tuy nhiên thị trường chứng khoán phức tạp và nhiều luật lệ hơn với giá chứng khoán thay đổi nhanh chóng. Thị trường chứng khoán có những chức năng chính sau:

  • Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế,
  • Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng,
  • Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán,
  • Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp và
  • Tạo môi trường giúp Chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô.

Bên cạnh đó, cổ phiếu không phải loại chứng khoán duy nhất được giao dịch trên thị trường. Các loại chứng khoán khác ví dụ như Chứng chỉ quỹ, Trái phiếu doanh nghiệp, Trái phiếu chính phủ hay Chứng khoán phái sinh cũng được giao dịch trên thị trường

Thị trường chứng khoán có rủi ro không?

Thị trường luôn tiềm ẩn rủi ro, vì thế sau khi đầu tư vào thị trường mọi nhà đầu tư cần lưu ý cả rủi ro ngắn hạn và dài hạn. Cổ phiếu có thể tăng thì cũng có thể giảm, biến động thị trường đôi khi rất lớn. Nếu như giá cổ phiếu giảm về 0, toàn bộ số tiền đầu tư sẽ biến mất. Như vậy, bạn nên có những chiến lược nhất định trước khi quyết định đầu tư,

Thị trường chứng khoán tăng có nghĩa là gì?

Cổ phiếu từ các công ty đều được giao dịch trên thị trường. Chỉ số phản ánh diễn biến chung của các cổ phiếu đang niêm yết trên thị trường. Khi chỉ số tăng, các nhà đầu tư nói chung sẽ gọi là thị trường tăng và ngược lại khi chỉ số giảm thì thị trường sẽ giảm.

Ở Việt Nam, chỉ số phản ánh thị trường là VN Index- là chỉ số chứng khoán của sàn HSX thể hiện sự biến động tổng hợp của tất cả các chứng khoán được niêm yết trên sàn HSX. Ngoài ra còn các chỉ số của các sàn khác HNX Index và Upcom Index hoặc các chỉ số như VN30 Index và HNX 30 Index.

Thị trường hoạt động như thế nào

Chức năng chính của thị trường là kết nối người mua và bán theo nguyên tắc cạnh tranh về giá. Như vậy giá của một cổ phiếu sẽ phản ánh quan hệ cung cầu của cổ phiếu đó. Người mua muốn mua ở mức giá thấp nhất có thể và người bán muốn bán ở giá cao nhất có thể. Các nhà đầu tư cũng cạnh tranh tự do để tìm kiếm cho mình một lợi nhuận cao nhất, và giá cả được hình thành theo phương thức đấu giá.

Ngoài ra, thị trường cũng tuân theo một số quy tắc chung như

  • Nguyên tắc công bằng: Công bằng có nghĩa là mọi người tham gia thị trường đều phải tuân thủ những quy định chung, được bình đẳng trong việc chia sẻ thông tin và trong việc gánh chịu các hình thức xử phạt nếu vi phạm vào những quy định đó.
  • Nguyên tắc công khai: Chứng khoán là loại hàng hoá trừu tượng nên TTCK phải được xây dựng trên cơ sở hệ thống công bố thông tin tốt. Theo luật định, các tổ chức phát hành có nghĩa vụ phải cung cấp thông tin đầy đủ theo chế độ thường xuyên và đột xuất thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, Sở giao dịch, các công ty chứng khoán và các tổ chức có liên quan.
  • Nguyên tắc trung gian: Nguyên tắc này có nghĩa là các giao dịch chứng khoán được thực hiện thông qua tổ chức trung gian là các công ty chứng khoán. Dựa vào sự luân chuyển vốn mà thị trường được chia thành hai loại.Thị trường sơ cấp là thị trường mua bán các chứng khoán mới phát hành. Trên thị trường này, vốn từ nhà đầu tư sẽ được chuyển sang nhà phát hành thông qua việc nhà đầu tư mua các chứng khoán mới phát hành . Trên thị trường thứ cấp, thông qua các nghiệp vụ môi giới, kinh doanh, các công ty chứng khoán mua, bán chứng khoán giúp các khách hàng, hoặc kết nối các khách hàng với nhau qua việc thực hiện các giao dịch mua bán chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp nhằm đảm bảo thanh khoản cho các chứng khoán đã phát hành.
  • Nguyên tắc tập trung: Các giao dịch chứng khoán chỉ diễn ra trên sở giao dịch và trên thị trường OTC dưới sự kiểm tra giám sát của cơ quan quản lý nhà nước

Những người tham gia trên thị trường chứng khoán

  • Nhà đầu tư cá nhân: là những nhà đầu tư nhỏ lẻ, chiếm đa số về số lượng nhà đầu tư trên thị trường. So với nhà đầu tư tổ chức, bạn thường yếu thế hơn về thông tin cũng như tiềm lực tài chính. Hơn nữa cũng sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông. Tuy nhiên, chúng ta cũng có nhưng lợi thế nhất định, ví dụ như dễ dàng xoay chuyển, do số vốn nhỏ và có thể tự chủ trong các quyết định đầu tư.
  • Nhà đầu tư tổ chức: hay chúng ta còn thường gọi là Big Boy trên thị trường. Đó có thể là những quỹ với quy mô danh mục lớn, hoặc các công ty chứng khoán trong nghiệp vụ kinh doanh Tự doanh chứng khoán. Những nhóm này thường có lợi thế về thông tin, tiềm lực tài chính hùng mạnh và có các chuyên gia trong xây dựng chiến lược đầu tư.
  • Nhà đầu tư nước ngoài: vai trò của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường Việt Nam rất quan trọng. Đối với những thị trường cận biên (thị trường cận biên là thị trường vốn kém tiên tiến ở các nước đang phát triển, quy mô còn nhỏ, chứa nhiều rủi ro cho vốn và thanh khoản còn thấp, chưa đủ để xếp hạng làm thị trường mới nổi) như Việt Nam, các nhà đầu tư nước ngoài với tiềm lực tài chính dồi dào cùng kinh nghiệm trên thị trường quốc tế luôn được chào đón.Thị trường cận biên hấp dẫn các nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận cao trong dài hạn, tuy nhiên cùng với đó là nhiều rủi ro. Do đó, các mã cổ phiếu với sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài hầu như đều tạo được sức hút trên thị trường.
  • Các doanh nghiệp: cổ phiếu của các doanh nghiệp chính là những hàng hóa trên thị trường. Các doanh nghiệp tham gia thị trường với nhiều mục đích khác nhau như tăng vốn, giúp cổ đông sáng lập có thể thoái vốn.
  • Các công ty chứng khoán: là các tổ chức trung gian cung cấp dịch vụ, nền tảng truy cập, Ngoài ra các công ty còn thực hiện một số dịch vụ khác như tư vấn phát hành, bảo lãnh phát hành.
  • Cơ quan quản lý: là những cơ quan quản lý đảm bảo những bên tham gia tuân thủ theo những luật lệ đã đề ra như Bộ Tài Chính, Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước (SSC), Trung tâm Lưu Ký Chứng Khoán Việt Nam (VSD), Sở Giao Dịch Chứng Khoán Hà Nội (HNX), Sở Giao Dịch Chứng Khoán Hồ Chí Minh (HSX)

Làm thế nào để đầu tư vào thị trường chứng khoán?

Các nhà đầu tư cá nhân có thể giao dịch thông qua tài khoản chứng khoán. Sau khi đã có tài khoản chứng khoán thì bạn chỉ cần truy cập hệ thống giao dịch của Công ty Chứng khoán và tham gia đặt lệnh mua bán trên thị trường. (Mở tài khoản chứng khoán tại AIS)

Tài khoản giao dịch là cầu nối giúp nhà đầu tư mua bán các chứng khoán trên thị trường niêm yết. Các công ty chứng khoán cung cấp tài khoản và nền tảng giao dịch cho mọi nhà đầu tư.

Sau khi trở thành công ty đại chúng thông qua IPO, các nhà đầu tư có thể mua bán cổ phiếu của công ty này trên thị thường thứ cấp là: (1) Thị trường tập trung , là các sàn giao dịch chứng khoán niêm yết như HSX, HNX, và (2) thị trường phi tập trung là giao dịch trên thị trường tự do - OTC.

Ai có thể kiếm tiền tiền từ thị trường chứng khoán?

  • Nhà đầu tư: là thành phần tham gia đông đảo nhất, có thể kiếm lợi nhuận từ nhiều chiến lược khác nhau ví dụ như đầu tư nhận cổ tức, đầu tư ăn chênh lệch giá.
  • Các doanh nghiệp cũng có thể gia nhập thị trường nhằm mục đích huy động vốn để đầu tư vào các dự án của mình.
  • Công ty chứng khoán: là bên trung gian cung cấp và thu phí từ những dịch vụ như phí giao dịch, phí tư vấn đầu tư, hay phí tư vấn niêm yết
  • Các công ty quản lý quỹ: huy động tiền từ các nhà đầu tư để đầu tư theo danh mục quỹ nhằm thu lợi nhuận cho nhà đầu tư mua cổ phiếu quỹ, còn quỹ sẽ thu phí như phí quản lý quỹ, hoa hồng thưởng
  • Ngân hàng lưu ký, ngân hàng giám sát: đảm bảo an toàn cho chứng khoán hoặc tài sản dưới dạng cả vật lý và điện tử nhằm giảm thiểu rủi ro mất mát cho khách hàng hoặc các công ty quản lý quỹ. Các ngân hàng lưu ký cũng có nhiều dịch vụ khác như quản trị tài khoản, thu cổ tức hoặc trả lãi, ngoại hối hoặc ưu đãi thuế và thu phí từ những dịch vụ này.
  • Các cơ quan quản lý: tham gia điều hành, giám sát thị trường cũng thu phí từ những giao dịch của các nhà đầu tư và phí thành viên từ công ty chứng khoán, ngân hàng lưu ký, công ty quản lý quỹ

Ai giám sát thị trường chứng khoán?

Các cơ quan quản lý trên thị trường chứng khoán Việt Nam bao gồm Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), Sở Giao Dịch Chứng Khoán Hồ Chí Minh (HSX),Sở Giao Dịch Chứng Khoán Hà Nội và Trung tâm Lưu Ký Chứng Khoán (VSD)

Các quy định giao dịch trên thị trường Việt Nam

Có rất nhiều bộ luật chi tiết được thiết kế để thị trường chứng khoán trở nên rõ ràng, thống nhất cũng như chính xác cho nhà đầu tư. Các bộ luật bảo vệ nhà đầu tư từ luật pháp hay các công ty với mục đích nhằm đảm bảo sự ổn định cho thị trường cũng như tăng lòng tin của các thành viên tham gia thị trường.

Đặc điểm chính của thị trường chứng khoán hiện đại là sự hiện hữu của giá theo thời gian thực (realtime)

Khi mà mọi quyết định đầu tư nên phụ thuộc vào thông tin mới nhất, các sàn chứng khoán tăng cường sự chính xác cũng như tốc độ của bảng giá.

Bên cạnh đó, mỗi sàn ở Việt Nam lại có những quy định cụ thể riêng về:

  • Thời gian giao dịch
  • Phương thức khớp lệnh
  • Biên độ giao động giá
  • Các loại lệnh giao dịch
  • Đơn vị giao dịch và đơn vị yết giá
  • Các lệnh giao dịch
  • Thời gian thanh toán

Một số ví dụ về các thị trường trên thế giới

Hai sàn chứng khoán lớn nhất tính theo giá trị vốn hóa thị trường ở Mỹ là Sàn giao dịch New York và sàn Nasdag. Bên cạnh đó, các sàn chứng khoán nổi bật trên thế giới bao gồm Thị trường chứng khoán Châu Âu - Euronext (Bao gồm các thị trường ở Amsterdam-Hà Lan, Brussels-Bỉ, Dublin-Ai-len, Lisbon- Bồ Đào Nha, và Paris-Pháp). Ngoài ra, tại Châu Á có sàn chứng khoán như Nikkei – Nhật Bản, Bombay  - Ấn Độ, Shanghai – Trung Quốc… Các sàn chứng khoán thường là nơi niêm yết cổ phiếu của các công ty thuộc quốc gia đó. Những thị trường này cũng có thể được tiếp cập từ mọi nhà đầu tư trên khắp thế giới. Đôi khi, cổ phiếu được niêm yết trên một sàn chứng khoán cũng có thể được giao dịch trên những sàn chứng khoán tại quốc gia khác khác; hoặc các công ty ở quốc gia này làm thủ tục niêm yết chứng khoán của mình tại sàn chứng khoán của quốc gia khác.

Nguồn gốc của thị trường chứng khoán

Thị trường hiện hữu ở mọi nơi trên thế giới, kết nối các giao dịch mua bán cổ phẩn của mọi nhà đầu tư. Khái niệm một công ty chia quyền sở hữu của chính nó (còn được gọi là vốn chủ sở hữu) để phân chia cho các nhà đầu tư đã xuất hiện từ hàng trăm năm trước. Đầu những năm 1600, Những nhà thám hiểm ở châu Âu đã huy động tiền bằng cách bán cổ phiếu từ công ty liên doanh. Những người mua cổ phần đó để kiếm lợi nhuận từ các cuộc thám hiểm. Công ty Đông Ấn Hà Lan (Dutch East India Company) là công ty đầu tiên phát hành cổ phiếu của mình trên thị trường chứng khoán Amsterdam. Giao dịch này tạo nên thị trường chứng khoán đầu tiên.

Lịch sử của thị trường hiện đại

Thị trường chứng khoán hiện đại đầu tiên là London. Tuy nhiên thị trường ban đầu còn có nhiều hạn chế. Sự cộng hưởng giữa thiếu sự giám sát cần thiết, sự hăng hái của nhà đầu tư và thiếu sự minh bạch thông tin đại chúng, tạo ra các biến động lớn về giá, thị trường chứa nhiều rủi ro và tiềm ẩn những giao dịch lừa đảo. Những yếu tố này trở thành động lực tạo nên những quy định chung về thị trường. Kết quả là Sàn Giao Dịch Chứng Khoán London được hình thành vào 1773 nhằm xây dựng một môi trường giao dịch thống nhất và công bằng cho các nhà đầu tư

Ở Mỹ, sàn giao dịch hiện đại đầu tiên ở Phil năm 1970. Hai năm sau, sàn chứng khoán New York (New York Stock Exchange- NYSE) được thành lập và thỏa thuận Buttonwood được ký bởi 24 nhà môi giới trên Phố Wall- Manhattan. Hiện nay, sàn giao dịch chứng khoán New York là sự kết hợp giữa công nghệ và sàn giao dịch truyền thống trên phố Wall. Sàn giao dịch chứng khoán New York hiện giờ là một di tích lịch sử được biết đến rộng rãi với giờ rung chuông mỗi sáng và chiều (9h30 sáng và 4h chiều – giờ địa phương) để đánh dấu thời điểm bắt đầu cũng như kết thúc ngày giao dịch.

Năm 1971, Sàn Nasdaq (National Association of Securities Dealers Automated Quotations) là sàn giao dịch điện tử đầu tiên trên thế giới. Bên cạnh công nghệ, Nasdag cũng là sàn giao dịch trực tiếp đầu tiên ở Mỹ. Khác với sàn giao dịch chứng khoán New York, sàn Nasdag không phải sàn giao dịch với những nhà môi giới. Cùng với đó, Nasdaq là địa điểm niêm yết phổ biến của các công ty công nghệ.

Sàn chứng khoán New York và Nasdag không chỉ là 2 sàn lớn nhất tính theo giá trị giao dịch mà còn là lựa chọn niêm yết khó khăn cho các công ty khi muốn chào bán lần đầu ra công chúng. Tuy nhiên, việc công ty chọn niêm yết trên NYSE hay Nasdaq không ảnh hưởng đến nhà đầu tư bởi vì cho dù niêm yết trên NYSE hay Nasdag thì  các nhà đầu tư đều có thể giao dịch cổ phiếu công ty đó thông qua tài khoản chứng khoán của mình

 

Tương tự ở Việt Nam: thị trường chứng khoán Việt Nam ra đời từ việc thành lập Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vào ngày 28/11/1996, theo Nghị định số 75/1996/NÐ-CP của Chính phủ.

Hai năm sau, ngày 11/7/1998, Trung tâm Giao dịch chứng khoán TP.HCM đã được thành lập với mục đích tổ chức, quản lý, điều hành việc mua bán chứng khoán, quản lý, điều hành hệ thống giao dịch chứng khoán, công bố các thông tin về hoạt động giao dịch chứng khoán.

Ðến ngày 28/7/2000, Trung tâm Giao dịch chứng khoán TP.HCM đã chính thức đi vào hoạt động và thực hiện phiên giao dịch đầu tiên với hai mã cổ phiếu là REE và SAM, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử của thị trường chứng khoán Việt Nam.

2020-09-09 20:01:00 690 viewed